Ibogaine là một chất có thể bị coi là bất hợp pháp, và chúng tôi không khuyến khích hoặc cổ xúy việc sử dụng chất này ở những nơi mà nó bị cấm. Tuy nhiên, chúng tôi hiểu rằng việc sử dụng chất cấm vẫn xảy ra và tin rằng việc cung cấp thông tin nhằm giảm thiểu rủi ro một cách có trách nhiệm là điều cần thiết để bảo vệ sự an toàn cho mọi người. Vì lý do đó, bài viết này nhằm mục đích đảm bảo an toàn cho những người quyết định sử dụng chất này.
Tổng quan
Ibogaine là một alkaloid indole có hoạt tính sinh học tự nhiên được tìm thấy trong các loài cây thuộc họ Apocynaceae như Tabernanthe iboga, Voacanga africana và Tabernaemontana undulata. Trong cây Iboga (Tabernanthe Iboga), phần vỏ rễ chứa hàm lượng Ibogaine cao nhất. Các phần còn lại của cây có chứa nồng độ Ibogaine thấp hơn cùng với các alkaloid indole khác trong họ này.
Những loại cây này từ lâu đã được sử dụng với mục đích y học và nghi lễ trong các truyền thống tâm linh của tôn giáo Bwiti tại Gabon. Năm 1962, Howard Lotsof, một người từng nghiện heroin, lần đầu tiên giới thiệu Ibogaine ở phương Tây với tác dụng chống nghiện. Tại Pháp, Ibogaine từng được bán dưới tên thương mại là Lambarène và được dùng như một chất kích thích. Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA) cũng từng nghiên cứu về ảnh hưởng của Ibogaine trong thập niên 1950.
Hiện nay, Ibogaine bị coi là chất cấm tại Hoa Kỳ và được liệt kê vào danh sách các loại ma túy thuộc Danh mục I. Tuy nhiên, Ibogaine vẫn hợp pháp ở một số quốc gia khác như Canada, Mexico, và một vài nước châu Âu. Ibogaine chủ yếu được sử dụng để điều trị nghiện các chất gây nghiện nặng như opioid, đồng thời cũng dần được biết đến như một công cụ hỗ trợ phát triển cá nhân và tâm linh. Sử dụng Ibogaine với mục đích giải trí gần như không tồn tại.
Trải nghiệm
Trải nghiệm với Ibogaine và Iboga phụ thuộc vào nhiều yếu tố như liều lượng, tâm trạng, môi trường, và cách thức sử dụng. Do đó, mỗi trải nghiệm đều sẽ khác nhau tùy thuộc vào từng cá nhân, thời điểm và hoàn cảnh cụ thể, và không có cách nào để dự đoán chính xác những gì sẽ xảy ra. Cần phân biệt giữa Iboga và Ibogaine vì mỗi loại có thành phần và mục đích sử dụng khác nhau. Tuy nhiên, cả hai đều có những trải nghiệm và hiệu ứng chung mà bạn có thể chuẩn bị trước khi bắt đầu hành trình của mình.
Ibogaine
Ibogaine là một trong những alkaloid từ cây Iboga, chủ yếu được sử dụng trong các môi trường y tế để điều trị nghiện. Ibogaine được sản xuất bán tổng hợp để đảm bảo liều lượng chính xác. Liều thông thường là khoảng 15-20 mg/kg, thấp hơn so với loại tự nhiên, do đó cần cẩn trọng khi điều chỉnh liều lượng.
Trải nghiệm với Ibogaine có thể kéo dài hơn 24 tiếng và thường không dễ chịu. Một trong những tác dụng phụ tức thì có thể gặp là mất điều hòa vận động (ataxia), tức là khó khăn trong việc phối hợp các động tác cơ một cách mượt mà. Các tác dụng phụ khác có thể bao gồm buồn nôn, khô miệng, chóng mặt, rối loạn nhịp tim, khó thở và nôn mửa.
Tốt nhất là nên nằm yên trong suốt quá trình sử dụng Ibogaine vì bất kỳ động tác đột ngột nào cũng có thể làm tăng cảm giác chóng mặt và buồn nôn. Bạn nên chuẩn bị tinh thần cho việc nằm trên giường suốt 12 tiếng đầu tiên của hành trình (giai đoạn 1 và 2). Giai đoạn đầu sẽ rất dữ dội trước khi cơ thể bắt đầu chuyển hóa Ibogaine và dần hạ xuống.
Một chuyến trải nghiệm thường chia làm ba giai đoạn:
- Giai đoạn cấp tính, trạng thái “giấc mơ tỉnh”
- Giai đoạn đánh giá và suy ngẫm
- Giai đoạn kích thích dư lượng [1]
Giai đoạn 1: Cấp tính. Bắt đầu từ 1 đến 3 tiếng sau khi dùng Ibogaine và kéo dài từ 4 đến 8 tiếng. Hầu hết mọi người trải qua cảm giác “toàn cảnh”, chủ yếu là trải nghiệm hình ảnh về những ký ức cũ. Trạng thái này thường được mô tả như một “giấc mơ tỉnh” với nhiều trải nghiệm khác nhau có thể bao gồm tiếp xúc với các thực thể siêu việt, di chuyển qua một con đường dài hoặc cảm giác lơ lửng.
Mọi người thường báo cáo rằng họ bị cuốn vào hoặc đi vào các khung cảnh thị giác, thay vì gặp ảo giác thị giác hoặc thính giác xâm lấn. Không phải ai cũng gặp hiện tượng thị giác, điều này có thể phụ thuộc vào liều lượng, mức độ hấp thụ và sự khác biệt giữa các cá nhân.
Giai đoạn 2: Đánh giá. Bắt đầu khoảng 4 đến 8 tiếng sau khi sử dụng và kéo dài từ 8 đến 20 tiếng. Ở giai đoạn này, ký ức được hồi tưởng ít hơn, kèm theo trạng thái cảm xúc trung lập và suy ngẫm. Sự chú ý chuyển hướng sang việc đánh giá lại những trải nghiệm trong giai đoạn cấp tính. Nhiều người thích môi trường ít kích thích trong giai đoạn này để tránh bị kích động hay khó chịu.
Giai đoạn 3: Kích thích dư lượng. Bắt đầu từ 12 đến 24 tiếng sau khi dùng Ibogaine và kéo dài từ 24 đến 72 tiếng hoặc hơn. Sự chú ý dần trở lại với môi trường bên ngoài khi trải nghiệm chủ quan bắt đầu mờ đi. Hoạt động bình thường dần quay trở lại, nhiều người báo cáo rằng họ cảm thấy tăng cường sự tỉnh táo và cảnh giác trong giai đoạn này. Một số người cho biết nhu cầu ngủ của họ giảm trong vài ngày đến vài tuần sau khi điều trị.
Khi trải nghiệm kết thúc, một giai đoạn tự phản tư sâu sắc bắt đầu kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, cho phép người đó tích hợp những góc nhìn mới về các vấn đề họ đang đối mặt vào cuộc sống hằng ngày.
Iboga
Trong khi Ibogaine là một alkaloid được phân lập từ cây Iboga thì bản thân cây Iboga chứa thêm 11 alkaloid khác, được nhiều người cho rằng là những yếu tố quan trọng tạo nên đặc tính trị liệu của cây này. Một số nghiên cứu cho thấy alkaloid tabernanthine có thể mang những đặc tính hoạt động tương tự như Ibogaine. Những alkaloid bổ sung này cũng mang lại trải nghiệm ảo giác mạnh mẽ hơn, điều này khiến Iboga được coi là loại thảo dược có khả năng thúc đẩy sự phát triển cá nhân và tâm linh chứ không chỉ đơn thuần là điều trị nghiện ngập. Tuy vậy, Iboga cũng đã được chứng minh là hiệu quả trong điều trị nghiện và Ibogaine đã được sử dụng cho các liệu pháp chữa lành tâm lý khác.
Liều dùng của Iboga dao động từ 5-100 gram tuỳ thuộc vào mục đích điều trị. Điều này có thể yêu cầu tiêu thụ một lượng lớn vỏ rễ cây Iboga, điều này không chỉ khó khăn mà còn khó đoán vì lượng hoạt chất trong cây có thể khác nhau giữa từng cây, dẫn đến khó khăn trong việc đảm bảo liều lượng chính xác. Tiêu thụ quá nhiều vỏ cây cũng dễ gây ra các triệu chứng phụ như buồn nôn, nôn mửa và mất kiểm soát cơ bắp tương tự như Ibogaine. Tuy nhiên, nhiều người tin rằng những triệu chứng này là một phần quan trọng trong quá trình chữa lành, ít thanh lọc hơn thì ít chữa lành hơn.
Các giai đoạn trong hành trình với Iboga tương tự như Ibogaine nhưng cường độ mạnh hơn. Mặc dù Ibogaine cũng gây ra hình ảnh thị giác, Iboga nổi bật với trải nghiệm tâm lý mãnh liệt và sống động hơn. Với liều cao, thời gian trải nghiệm Iboga sẽ dài hơn so với Ibogaine. Thông thường, trải nghiệm có thể kéo dài tới 72 tiếng và trạng thái “hậu kỳ” có thể kéo dài nhiều tuần. Vì lý do này, người ta cho rằng khoảng một nửa số người dùng Ibogaine không có trải nghiệm mang tính tâm linh như mong đợi.
Hiệu ứng
Dược lý
Ibogaine tương tác với nhiều hệ thống dẫn truyền thần kinh khác nhau, trong đó có ái lực cao nhất với thụ thể sigma-2. Ibogaine cũng có ái lực trung bình với các thụ thể opioid và ái lực từ trung bình đến thấp với các thụ thể serotonin. [2]
Ibogaine được cơ thể chuyển hóa thành norIbogaine, hoạt chất giúp tăng cường sự sẵn có của serotonin trong não.
Tương tác với các loại thuốc khác
Ibogaine được chuyển hóa một phần bởi enzyme cytochrome P4502D6, một enzyme đóng vai trò trong việc chuyển hóa nhiều loại thuốc và hóa chất khác trong cơ thể. Điều này đồng nghĩa với việc danh sách các tương tác nguy hiểm của Ibogaine là khá dài.
Nguy cơ gặp các biến chứng về tim hoặc tác dụng phụ nguy hiểm tăng lên khi Ibogaine được sử dụng cùng với các loại thuốc chống loạn nhịp tim, thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần và nhiều loại thuốc khác. [3] Các biến chứng về tim cũng có thể được kích hoạt bởi các thực phẩm chứa bergamottin hoặc dầu bergamot, chẳng hạn như nước ép bưởi, cùng với một loạt các loại thực phẩm bổ sung và thuốc không kê đơn, bao gồm Prilosec (Omeprazole), một số thuốc điều trị rối loạn dạ dày, thuốc chống nấm, thuốc điều trị HIV và một số thuốc kháng histamine. Đây không phải là danh sách đầy đủ về các tương tác nguy hiểm với Ibogaine, và việc sử dụng chất này chỉ nên được cân nhắc sau khi đã được kiểm tra y tế kỹ lưỡng và có sự hỗ trợ y tế thích hợp.
Lợi ích & Rủi ro
Lợi ích tiềm năng
Iboga
Giống như nhiều loại chất thức thần khác, Iboga từ lâu đã được sử dụng trong các nghi lễ và nghi thức tôn giáo để kết nối người dùng với một mức độ tâm linh cao hơn và sự hiểu biết sâu sắc về bản thân. Trạng thái “vô ngã” mà Iboga tạo ra thường mang lại những nhận thức cá nhân sâu sắc, giúp con người nhìn nhận rõ ràng hơn về các vấn đề của mình và cảm thấy gắn kết hơn với thế giới xung quanh. Trong bối cảnh này, Iboga có thể thúc đẩy sự phát triển cá nhân trên nhiều phương diện – hỗ trợ người dùng đối mặt với trầm cảm, lo âu, PTSD, các hành vi thái quá và nhiều vấn đề khác.
Ibogaine
Ibogaine được biết đến rộng rãi hơn với vai trò là một liệu pháp điều trị nghiện ngập, ngày càng trở nên phổ biến khi nhiều minh chứng và một số nghiên cứu lâm sàng cho thấy hiệu quả của nó. Mặc dù không phải là giải pháp hoàn hảo cho các rối loạn liên quan đến sử dụng chất kích thích, Ibogaine có tỷ lệ thành công cao trong việc giảm nhẹ quá trình cai nghiện các chất như opioid, cocaine, amphetamin và rượu. Đối với một số người, trải nghiệm với Ibogaine giúp xóa bỏ hoàn toàn triệu chứng cai nghiện, trong khi nhiều người khác chỉ cảm thấy giảm bớt sự thèm muốn. Mặc dù cần thêm nghiên cứu để xác định chính xác hiệu quả của liệu pháp Ibogaine trong điều trị nghiện và lợi ích cá nhân, tiềm năng của nó trong việc hỗ trợ chữa lành và thay đổi là rất đáng kỳ vọng.
Rủi ro
Theo tác giả và người hướng dẫn liệu pháp thực vật Elizabeth Bast, Ibogaine là một trong những dược chất mạnh mẽ và có độ biến động y tế cao nhất. Điều này làm tăng tiềm năng trị liệu nhưng cũng đi kèm với những rủi ro đáng kể và cần được sử dụng một cách thận trọng. Các báo cáo về các biến chứng do độc tính liên quan đến Ibogaine chủ yếu liên quan đến tình trạng y tế từ trước (chủ yếu là các vấn đề về tim mạch) cũng như các tương tác thuốc. Đặc biệt, việc sử dụng Ibogaine không nên áp dụng cho người có bệnh tim từ trước vì nguy cơ tử vong cao. [4]
Một đánh giá về hồ sơ y tế từ năm 1990 đến 2008 cho thấy có 19 trường hợp tử vong từ khoảng một tiếng đến ba ngày sau khi sử dụng Ibogaine. Tuy nhiên, không có ca tử vong nào được quy kết do tác động độc hại của Ibogaine mà thường liên quan đến các điều kiện y tế từ trước hoặc do tương tác với các loại thuốc khác. [5]
Tuy nhiên, cũng có những trường hợp báo cáo về phản ứng tử vong ngay cả khi đã được sàng lọc y tế. Ước tính có khoảng 1/400 người sử dụng Ibogaine gặp phải phản ứng gây tử vong, khiến việc sử dụng Ibogaine trở nên rủi ro hơn nhiều so với hầu hết các môn thể thao mạo hiểm.
Để điều trị nghiện ngập, Ibogaine chỉ nên được dùng dưới sự giám sát trực tiếp của chuyên gia y tế có kinh nghiệm. Hiệp hội Điều trị Ibogaine Toàn cầu gần đây đã thiết lập tiêu chí yêu cầu phải có sự đánh giá của bác sĩ trước khi bệnh nhân tiến hành điều trị.
Trị liệu
Mặc dù việc sử dụng Ibogaine trong trị liệu không phải là mới, danh tiếng của nó như một loại dược chất mạnh mẽ vẫn tiếp tục được khẳng định. Trong lĩnh vực trị liệu, Ibogaine chủ yếu được dùng để điều trị nghiện ngập. Việc này đã được áp dụng rộng rãi để điều trị nghiện các loại thuốc phiện, nhưng cũng cho thấy hiệu quả trong điều trị lạm dụng cocaine, amphetamin và rượu. Tuy nhiên, gọi nó là “phương thuốc chữa nghiện” sẽ là quá mức; thay vào đó, nó thường được gọi là “chất gián đoạn nghiện,” giúp loại bỏ hoặc giảm đáng kể các triệu chứng cai nghiện từ thuốc phiện, cocaine, amphetamin và rượu. Có những người đã trải qua việc loại bỏ hoàn toàn các triệu chứng cai nghiện chỉ sau một lần điều trị, nhưng thường thì cảm giác thèm và các triệu chứng khác sẽ quay trở lại sau vài tuần hoặc vài tháng nhưng với cường độ thấp hơn nhiều.
Dù vậy, nghiên cứu về tiềm năng trị liệu của Ibogaine vẫn còn hạn chế. Loại dược chất này được xếp vào Danh mục I tại Mỹ, và kể từ khi Viện Quốc gia về Lạm dụng Ma túy (NIDA) ngừng tài trợ nghiên cứu về Ibogaine như một liệu pháp trị nghiện tiềm năng vào năm 1995, chưa có thử nghiệm lâm sàng có kiểm soát nào được thực hiện để đánh giá hiệu quả chống nghiện của nó tại Mỹ hay châu Âu.
Tuy nhiên, nhiều báo cáo từ thực tế đã làm lung lay quan niệm “thông thường” của chính phủ liên bang. Ibogaine bị xếp vào Danh mục I bởi vì tác dụng gây ảo giác của nó được cho là có khả năng gây lạm dụng cao. [6] Nhưng các báo cáo từ những người nghiện heroin đã sử dụng liều đơn để hỗ trợ điều trị nghiện lại nói rằng họ không trải qua tác dụng phụ gây nghiện, và ngược lại, hiếm khi mô tả trải nghiệm này là thú vị hay đáng thử lại trong bối cảnh giải trí. Một người phụ nữ đã mô tả trải nghiệm của mình rằng: “Tôi sẽ không khuyên ai đó muốn tìm vui mà thử. Nhưng nếu bạn muốn cơ thể mình như nổ tung ra thành nghìn mảnh rồi được tái tạo lại thành điều gì đó tuyệt vời, thì có thể, nhưng đừng mong đợi rằng đó sẽ là một trải nghiệm dễ chịu.”
Nhiều nghiên cứu trường hợp cũng cho thấy tiềm năng của Ibogaine trong việc điều trị rối loạn nghiện. Nó đã được dùng để hỗ trợ giảm triệu chứng cai nghiện trong quá trình giải độc cho người nghiện heroin và cocaine trước khi bước vào giai đoạn cai nghiện. [7] Các báo cáo khác và các thử nghiệm tiền lâm sàng về điều trị bằng Ibogaine chủ yếu đã thành công với nghiện heroin, cocaine và amphetamin. [8] [9]
Hai nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra rằng chỉ một lần điều trị bằng Ibogaine có thể giúp giảm thành công các triệu chứng cai nghiện ở người nghiện thuốc phiện, và giúp họ kiểm soát cơn thèm trong nhiều tháng sau đó.
Nghiên cứu quan sát lớn nhất về lợi ích tiềm năng của Ibogaine trong điều trị nghiện cho thấy liệu pháp này có thể cải thiện đáng kể khả năng kiêng thuốc ở những người mắc chứng nghiện mãn tính. Trong số 88 người tham gia phỏng vấn, 80% cho biết Ibogaine đã giảm đáng kể hoặc hoàn toàn loại bỏ các triệu chứng cai nghiện của họ, với 30% duy trì việc không sử dụng opioid trong nhiều năm sau khi điều trị. [10]
Một nhóm nhỏ các nhà tâm lý học và nhà nghiên cứu đang bắt đầu thúc đẩy việc thực hiện nhiều thử nghiệm lâm sàng có kiểm soát hơn để khám phá việc sử dụng Ibogaine trong điều trị nhiều loại rối loạn khác nhau. Một số thử nghiệm lâm sàng nhỏ hơn đang được tiến hành hoặc dự kiến thực hiện trong tương lai gần, và một số công ty đang làm việc để đưa Ibogaine ra thị trường. Công ty khởi nghiệp của Canada, MindMed, đã phát triển một loại thuốc tổng hợp dựa trên cấu trúc hoá học của Ibogaine để điều trị nghiện được gọi là 18-MC (18-methoxycoronaridine). Công ty này sẽ tiến hành các thử nghiệm lâm sàng Giai đoạn II được FDA phê duyệt để điều trị rối loạn sử dụng opioid. Ngoài ra, công ty dược phẩm DemeRx có trụ sở tại Mỹ cũng đang phát triển Ibogaine và Noribogaine (chất chuyển hóa chính có hoạt tính tâm thần trong Ibogaine) thành các loại thuốc uống không gây nghiện để điều trị sự phụ thuộc vào opioid.
Trong bối cảnh cuộc khủng hoảng opioid lan rộng ở Mỹ, Ibogaine có thể trở thành một giải pháp hữu ích. [22] Chính phủ liên bang vẫn đang nỗ lực chống lại cuộc chiến với ma túy, nhưng ngày càng nhiều người rơi vào tình trạng nghiện các loại thuốc kê đơn hợp pháp. Trong những năm gần đây, việc sử dụng heroin gia tăng khi những người nghiện thuốc giảm đau kê đơn tìm đến những cảm giác cao hơn. Hiện tại, cuộc khủng hoảng heroin đang nhường chỗ cho làn sóng nghiện fentanyl – một loại thuốc tổng hợp mạnh gấp 50 lần so với heroin và được bán dưới dạng thuốc giảm đau kê đơn.
Ngược lại, Ibogaine gần như không có tiềm năng gây lạm dụng và đồng thời cho thấy hy vọng lớn trong việc điều trị các vấn đề này.
Tỷ lệ thành công của Ibogaine
Do Ibogaine là thuốc thuộc Danh mục I nên phần lớn việc sử dụng để điều trị nghiện được thực hiện trong các cơ sở lâm sàng không truyền thống ngoài Hoa Kỳ. Vì thế, việc tìm kiếm số liệu thống kê về hiệu quả của nó có phần khó khăn.
Hai nghiên cứu do MAPS thực hiện tại Mexico và New Zealand cho thấy rằng 20% và 50% số người tham gia đã có sự giảm thiểu đáng kể các triệu chứng cai nghiện trong thời gian dài. [11]
Một nghiên cứu gần đây tại Brazil chỉ ra rằng việc kết hợp Ibogaine và liệu pháp tâm lý đã giúp hơn 60% người tham gia giảm triệu chứng lâu dài, nhấn mạnh tiềm năng của Ibogaine như một công cụ hỗ trợ trong việc vượt qua nghiện ngập. [12]
Một nghiên cứu quan sát từ Trường Y Johns Hopkins cũng cho thấy rằng điều trị bằng Ibogaine có thể cải thiện đáng kể khả năng cai nghiện opioid. Trong số 88 người được phỏng vấn, 80% cho biết Ibogaine đã làm giảm đáng kể hoặc loại bỏ hoàn toàn các triệu chứng cai nghiện, với 30% đã không sử dụng opioid trong nhiều năm sau điều trị. [10]
Kết hợp với sự hỗ trợ xã hội và kế hoạch điều trị có cấu trúc tập trung vào các mục tiêu dài hạn, Ibogaine đang cho thấy những triển vọng to lớn trong việc điều trị nghiện ngập.
Trung tâm điều trị Ibogaine
Hiện nay, có khoảng 75 đến 100 cơ sở điều trị Ibogaine trên toàn cầu. Những năm gần đây, số lượng trung tâm điều trị mới bên ngoài Hoa Kỳ tăng nhanh để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn đối với liệu pháp Ibogaine.
Việc chọn trung tâm điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố cá nhân và sở thích, nhưng trước tiên và quan trọng nhất, trung tâm điều trị nên tuân thủ các hướng dẫn do Hiệp hội Điều trị Ibogaine Toàn cầu đưa ra cho việc điều trị lâm sàng bằng Ibogaine.
Giống như bất kỳ ngành nào có sự mở rộng nhanh chóng, ngành công nghiệp điều trị bằng Ibogaine cũng có mức độ chất lượng và hiệu quả khác nhau. Cũng như các lĩnh vực khác trong ngành y tế, không thiếu những người làm việc thiếu đạo đức. Cần phải thực hiện các bước thẩm định kỹ lưỡng để tìm cơ sở và nhà cung cấp phù hợp nhất với nhu cầu của bạn. Dưới đây là danh sách một vài trung tâm đã có thành tích tốt và nhận được đánh giá cao về chất lượng điều trị và tiêu chuẩn đạo đức. Đây không phải là gợi ý cụ thể, mà là điểm khởi đầu cho nghiên cứu của riêng bạn.
Trung tâm điều trị Ibogaine tại Canada
- Sacred Soul Therapy House – Vancouver, Canada
- Toronto Ibogaine Centre – Toronto, Canada
- Liberty Root Ibogaine Therapy – Vancouver, Canada
Trung tâm điều trị Ibogaine tại Mexico và Caribbean
- Crossroads Treatment Center – Bahamas, Caribbean
- Clear Skies Recovery – Cancun, Mexico
- Experience Treatment Center – Rosarito, Mexico
- Holistic Hope House – Rosarito, Mexico
Trung tâm điều trị Ibogaine tại Châu Âu
- Tabula Rasa – Bồ Đào Nha
- Iboga Tree Healing House – Bồ Đào Nha
Phát triển cá nhân
Mặc dù Ibogaine được biết đến rộng rãi như một liệu pháp điều trị nghiện, ban đầu nó lại được người Bwiti sử dụng trong các nghi lễ nhập môn với mục đích phát triển tâm linh và cá nhân. Ngày nay, ứng dụng này ngày càng phổ biến hơn ở phương Tây.
Giống như nhiều loại chất thức thần khác, Ibogaine có khả năng làm tan rã cái tôi, giúp người dùng có cái nhìn sâu sắc hơn về sự kết nối của thế giới xung quanh và giảm bớt ảnh hưởng của những vấn đề nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày. Trong những khoảnh khắc “vô ngã” này, con người thường nhận được những thấu hiểu mạnh mẽ về các vấn đề cá nhân của mình và tìm ra cách để tiến về phía trước.
Trong các giai đoạn cấp tính và suy ngẫm của một buổi Ibogaine, người dùng cũng thường trải qua những nhận thức sâu sắc về các vấn đề cảm xúc của mình. Những nỗi đau và chấn thương tâm lý bị kìm nén từ lâu thường trỗi dậy. Mặc dù điều này có thể gây khó khăn và xáo trộn cảm xúc, nhưng nó thường cho phép người dùng đối diện với bóng tối của mình. Ibogaine đã giúp nhiều người vượt qua trầm cảm, lo âu, PTSD, nghiện mua sắm, tình dục, ăn uống và nhiều vấn đề khác. Một số người thậm chí sử dụng Ibogaine để vượt qua những cơn đau mãn tính do các bệnh như xơ cơ (fibromyalgia) và đa xơ cứng (MS), mặc dù dữ liệu lâm sàng về trường hợp này còn hạn chế.
Dù trải nghiệm với Ibogaine thường mãnh liệt và khó chịu, phần lớn người dùng vẫn báo cáo rằng họ cảm thấy sự yên bình và thanh thản, cùng với sự kết nối sâu sắc hơn với vũ trụ, cảm giác này có thể kéo dài lâu sau khi buổi trị liệu kết thúc.
Pháp lý
Mặc dù Ibogaine có tiềm năng hỗ trợ điều trị, tính hợp pháp của nó lại khác nhau giữa các quốc gia. Ở một số nơi, do tính chất gây ảo giác hoặc do rủi ro cho tim mạch, Ibogaine bị cấm ở các mức độ khác nhau.
Iboga bất hợp pháp tại Hoa Kỳ nhưng vẫn có thể được sử dụng tương đối tự do tại thành phố Oakland, California. Ngày 4 tháng 6 năm 2019, hội đồng thành phố đã bỏ phiếu đồng thuận để phi hình sự hóa tất cả các “loại cây thần kinh” chứa indoleamine, tryptamine, và phenethylamine. Điều này cho phép người trưởng thành từ 21 tuổi trở lên có thể sử dụng chúng cho mục đích y học (theo đúng tinh thần của nghị quyết) hoặc bất kỳ lý do nào khác mà không sợ bị trừng phạt hình sự. Nghị quyết cũng giảm mức ưu tiên trong việc thực thi pháp luật đối với việc trồng trọt và phân phối các loại cây này. [13] [14]
Ibogaine cũng hợp pháp để sở hữu và phân phối tại Brazil, Mexico, Nam Phi, Gabon, New Zealand, Hà Lan và Costa Rica. Các trung tâm điều trị Ibogaine tồn tại ở hầu hết các quốc gia này.
Vấn đề đạo đức
Sự bền vững của cây Iboga
Vì nhiều lý do khác nhau, số lượng cây Iboga đang bị đe dọa trong môi trường tự nhiên ở Gabon. Một vấn đề lớn là tình trạng phá rừng để lấy đất canh tác làm mất đi môi trường sống tự nhiên của cây Iboga. Ngoài ra, nạn phá rừng cũng đe dọa loài voi, loài động vật quan trọng trong việc phát tán hạt Iboga.
Một vấn đề khác là đại dịch nghiện opioid trên toàn thế giới khiến nhu cầu sử dụng Ibogaine và theo đó là cây Iboga ngày càng tăng. Hiện có khoảng 160 triệu người trên toàn cầu đang phải đối mặt với tình trạng nghiện opioid, và ước tính có khoảng 75 đến 100 trung tâm điều trị bằng Ibogaine trên thế giới, con số này vẫn đang tăng lên. [15] Thị trường Ibogaine ngày càng sinh lợi đã dẫn đến việc gia tăng số lượng người khai thác và phân phối cây Iboga, gây ra tình trạng thiếu hụt ở một số khu vực và đẩy giá cả lên cao nhanh chóng.
Hiệp hội Điều trị Ibogaine Toàn cầu đang thúc đẩy các biện pháp bảo tồn và xây dựng nhà kính tại các quốc gia khác để hỗ trợ bảo vệ cây Iboga. Tuy nhiên, nguy cơ cây Iboga biến mất khỏi công chúng trong vài năm tới là hoàn toàn có thể, kéo theo sự biến mất của một truyền thống tôn giáo cổ xưa.
Chiếm đoạt văn hóa
Mặc dù các phòng khám Ibogaine bên ngoài Gabon chủ yếu là ở Mexico đã đóng góp lớn trong việc giúp hàng ngàn người nghiện hồi phục nhưng thường thì họ không công nhận hoặc hiểu đúng về các thực hành văn hóa thiêng liêng liên quan đến cây Iboga vốn đã có từ hàng nghìn năm trước. Thêm vào đó, lịch sử của chủ nghĩa thực dân châu Âu tại khu vực này khiến mối lo ngại về việc chiếm đoạt văn hóa cây Iboga trở nên có cơ sở.
Mặc dù sự mở rộng việc sử dụng Ibogaine trên toàn cầu đáng được ghi nhận, nhiều thầy lang và những người thực hành nghi lễ tại Gabon, những người gìn giữ các truyền thống cổ xưa của cây Iboga vẫn còn sống trong nghèo khó.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa không thể dừng lại, Iboga và các thực hành truyền thống khác sẽ tiếp tục lan rộng trên thế giới. Nhiệm vụ của chúng ta là đảm bảo rằng việc này được thực hiện một cách tôn trọng hơn so với những gì đã từng diễn ra.
Lịch sử & Thống kê
Những báo cáo đầu tiên về việc sử dụng Ibogaine ở phương Tây đến từ các nhà thám hiểm Pháp và Bỉ khi họ quan sát các nghi lễ tâm linh ở Tây Phi vào nửa sau thế kỷ 19. Hợp chất hóa học này lần đầu tiên được phân lập vào năm 1901 bởi hai nhóm nghiên cứu độc lập, nhưng mãi đến năm 1966, việc tổng hợp hoàn chỉnh mới được thực hiện.
Từ thập niên 1930 đến 1960, Ibogaine được bán tại Pháp như một chất kích thích dưới tên thương hiệu Lambarène, chiết xuất từ cây Tabernanthe manii. Tuy nhiên, vào năm 1966, nó bị cấm lưu hành khi Pháp cấm bán tất cả các sản phẩm có chứa Ibogaine.
Cùng thời điểm đó, Tổ chức Y tế Thế giới xếp Ibogaine vào danh mục “chất có khả năng gây nghiện hoặc đe dọa sức khỏe con người”, và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) liệt kê Ibogaine vào Danh mục I.
Tác dụng chống nghiện của Ibogaine được phát hiện tình cờ vào thập niên 1960 bởi một thanh niên 19 tuổi nghiện heroin tên là Howard Lotsof. Anh và năm người bạn cùng cảnh nghiện nhận thấy cảm giác thèm heroin và triệu chứng cai nghiện giảm sau khi dùng Ibogaine với mục đích giải trí.
Với tinh thần cầu tiến, Lotsof ký hợp đồng với một công ty dược phẩm Bỉ để sản xuất viên thuốc thử nghiệm lâm sàng tại Hà Lan. Năm 1985, anh được cấp bằng sáng chế tại Mỹ cho sản phẩm này.
Năm 1981, một nhà sản xuất châu Âu không rõ danh tính đã sản xuất 44kg chiết xuất Iboga. Toàn bộ số lượng này được Carl Waltenburg mua lại và phân phối dưới tên gọi “Indra extract” để điều trị người nghiện heroin tại Christiania, Đan Mạch, một ngôi làng nhỏ có tỷ lệ nghiện heroin cao. Các phong trào địa phương bắt đầu xuất hiện vào đầu đến giữa thập niên 1990 tại các địa điểm ngoài khơi của Hoa Kỳ, chủ yếu hướng đến điều trị người nghiện heroin. Tổng cộng, hơn 3.000 phòng khám và trung tâm nghỉ dưỡng tư nhân đã được thành lập và một “tiểu văn hóa y tế” phát triển mạnh mẽ, với nhiều câu chuyện về những người đã chiến thắng được cơn nghiện. [16]
Vào đầu thập niên 1990, Viện Quốc gia về Lạm dụng Ma túy (NIDA) đã tài trợ và tiến hành các thử nghiệm trên động vật với Ibogaine tại Hoa Kỳ, mặc dù liều dùng trong các thử nghiệm này cao hơn nhiều so với liều hiệu quả cho người. [17] Dù có những lo ngại về an toàn từ các thử nghiệm này, các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn I vẫn được tiến hành để điều trị người nghiện opioid. Trong giai đoạn 1992-1993, một nhóm 33 người nghiện heroin được điều trị với liều từ 6 đến 29 mg/kg Ibogaine. Trong số này, 25 người cho thấy triệu chứng cai nghiện giảm sau 24 đến 72 tiếng sau điều trị. Tuy nhiên, một phụ nữ 24 tuổi dùng liều cao nhất đã tử vong, làm dấy lên lo ngại về tính an toàn của liệu pháp Ibogaine. [18]
Các nghiên cứu sau đó đã tìm ra rằng liều thấp hơn (10-12 mg/kg) giúp giảm đáng kể triệu chứng cai nghiện ở người nghiện heroin, cocaine và opioid, hiệu quả này duy trì được ít nhất một tháng. [19]
Mặc dù hiện tại Ibogaine vẫn bất hợp pháp tại Hoa Kỳ, nó được sử dụng hợp pháp như một liệu pháp chống nghiện tại nhiều quốc gia như Canada, Nam Phi, Hà Lan, Mexico, Na Uy và Vương quốc Anh. [20]
Những lầm tưởng phổ biến
“Ibogaine có thể gây tử vong mà không rõ lý do.”
Đúng là đã có trường hợp tử vong sau khi sử dụng Ibogaine nhưng không phải vì những lý do không rõ. Một đánh giá về các ca tử vong ngoài khu vực Tây Phi cho thấy có 19 trường hợp tử vong sau khi sử dụng Ibogaine từ năm 1990 đến 2008, nhưng không có bằng chứng nào cho thấy nguyên nhân là do độc tính của Ibogaine. [21] Thay vào đó, phần lớn các trường hợp này liên quan đến các bệnh tim mạch từ trước, còn lại có khả năng là do tương tác gây tử vong với các loại thuốc khác.
Điều quan trọng là không nên sử dụng Ibogaine nếu bạn có tiền sử bệnh tim hoặc đang dùng một số loại thuốc khác.
“Ibogaine có thể hoàn toàn chữa khỏi nghiện mãn tính.”
Tiềm năng của Ibogaine trong điều trị nghiện rất đáng chú ý nhưng gọi nó là “phương thuốc chữa khỏi” là một sự cường điệu. Thay vào đó, Ibogaine thường được coi là “chất gián đoạn nghiện” giúp loại bỏ hoặc giảm đáng kể các triệu chứng cai nghiện từ thuốc phiện, cocaine, amphetamin và rượu, làm cho quá trình hồi phục trở nên dễ dàng hơn. Một số người đã trải qua việc giảm triệu chứng hoàn toàn sau một lần điều trị, nhưng thông thường, cảm giác thèm và các triệu chứng khác sẽ quay trở lại sau vài tuần hoặc vài tháng, nhưng ở mức độ nhẹ hơn nhiều.
Giống như các chất thức thần khác, Ibogaine có khả năng làm tan rã cái tôi, giúp người dùng nhìn nhận sự kết nối của thế giới xung quanh và thấu hiểu sâu sắc hơn về vấn đề cá nhân. Trong những khoảnh khắc “vô ngã” này, người ta thường có những nhận thức mạnh mẽ, cần thiết để tiếp tục tiến lên. Điều này đã được chứng minh là hữu ích trong việc điều trị nhiều vấn đề tâm lý, bao gồm nghiện ngập.
Các câu hỏi thường gặp
Xét nghiệm ma túy có phát hiện được Ibogaine không?
Hiện tại, không có xét nghiệm nước tiểu hay máu nào trên thị trường có thể phát hiện Ibogaine. Ibogaine cũng không giống về mặt hóa học với các loại thuốc thường được xét nghiệm, vì vậy khả năng nó gây kết quả dương tính với các chất khác trong một cuộc kiểm tra tiêu chuẩn là rất thấp.
Có rủi ro gì không?
Có rủi ro đáng kể khi sử dụng Ibogaine nếu bạn có vấn đề về tim mạch. Đã có trường hợp tử vong được ghi nhận do Ibogaine tạm thời thay đổi cách thức hoạt động của tim. Không nên sử dụng Ibogaine nếu bạn có bệnh tim. Ước tính khoảng 1/400 người dùng Ibogaine gặp phản ứng tử vong – một rủi ro cao hơn so với hầu hết các môn thể thao mạo hiểm.
Nó chỉ có thể được sử dụng để điều trị nghiện ngập?
Vai trò chính của Ibogaine trong trị liệu là điều trị nghiện, nhưng trải nghiệm này cũng có nhiều ý nghĩa khác. Nó có thể mang lại những suy ngẫm sâu sắc giúp bạn đối diện với những thói quen có hại trong cuộc sống, và nhiều người cho biết Ibogaine giúp họ nhận ra những khía cạnh tiêu cực trong cuộc sống, từ đó có động lực để thay đổi tích cực.
Tôi có thể tìm trung tâm điều trị ở đâu?
Có nhiều trung tâm điều trị Ibogaine trên toàn thế giới, nhưng cần thận trọng trong việc lựa chọn một nơi uy tín và đáng tin cậy. Hãy tìm hiểu kỹ và đánh giá trước khi quyết định. Dưới đây là một số trung tâm đã được đánh giá tích cực:
- Sacred Soul Therapy House – Vancouver, Canada
- Toronto Ibogaine Centre – Toronto, Canada
- Liberty Root Ibogaine Therapy – Vancouver, Canada
- Crossroads Treatment Center – Bahamas, Caribbean
- Clear Skies Recovery – Cancun, Mexico
1cm2 tổng hợp
