Nhiều người trải nghiệm DMT kể lại những lần chạm trán với các “vị thần” đến từ thế giới khác, nhưng điều đó thực sự có ý nghĩa gì? Hãy cùng khám phá thông qua góc nhìn của một nhà báo.
Một cảm giác lạ kỳ, hoàn toàn xa lạ với thế giới quen thuộc ập lên khắp cơ thể bạn. Thân thể bạn như tan rã, hòa vào hư vô, giống hệt bụi bay theo những cơn gió vũ trụ. Thoạt đầu, cảm giác này khiến bạn hoảng sợ và bản năng gào thét muốn quay lại, nhưng rồi bạn chợt nhớ lời anh chàng bán vape: “Cậu sẽ muốn dừng lại sau lần hút thứ hai, nhưng PHẢI hút thêm một lần nữa.” Thế nên, bạn hít một hơi thật sâu cuối cùng. Trước khi thở ra, bạn dường như đến (hoặc có lẽ nó đến với bạn?) một thực tại với kiến trúc kỳ lạ, trông như vô vàn tấm gương ảo điện tử lồng ghép vào nhau, theo một cách nào đó vừa vững chắc như kim tự tháp vừa liên tục biến đổi như vạn hoa – và có những “người” ở đó.
Ít nhất, đó là trải nghiệm của tôi khi lần đầu tiên bước vào Cõi DMT. Đối với những người chưa từng thử, điều này có vẻ điên rồ như những ảo giác do dùng chất kích thích, nhưng những ai đã từng đến Cõi DMT chắc hẳn sẽ gật đầu đồng ý. Mỗi chuyến đi với chất gây ảo giác đều mang tính cá nhân, nhưng điều kỳ lạ đặc biệt về DMT là rất nhiều người có xu hướng kể lại những trải nghiệm tương tự nhau một cách khách quan. Không hoàn toàn giống hệt, nhưng trùng hợp đến mức nhiều người khăng khăng rằng không gian DMT và những thực thể ở đó có thật như chính chúng ta đang sống.
Cõi DMT: Thực hay ảo?
Trong bài viết này, tôi chỉ đề cập riêng đến Cõi DMT được kích hoạt bởi DMT tinh khiết – dù được hút trực tiếp hay qua dung dịch – chứ không phải những khung cảnh nguyên thủy mà người ta trải qua với Ayahuasca, trong đó DMT là một thành phần chính. (Ayahuasca là một loại trà được nấu từ các loài thực vật bản địa của rừng Amazon là dây leo Banisteriopsis caapi và lá cây Psychotria viridis. DMT dạng hút có thể được tổng hợp trong phòng thí nghiệm hoặc chiết xuất từ các loài thực vật có chứa chất gây ảo giác tự nhiên.)
Ayahuasca chắc chắn cũng có thể đưa bạn “dịch chuyển,” nhưng trải nghiệm của nó lại hoàn toàn khác biệt so với DMT tinh khiết vì nhiều lý do, từ thời gian tác dụng đến cảm giác cơ thể và nội dung của chuyến đi. Ayahuasca là một cuộc phiêu lưu kéo dài, đòi hỏi thể lực. Trong khi đó, “chuyến du hành” DMT chỉ kéo dài khoảng 20 phút, và bạn sẽ trở lại trạng thái bình thường sau khoảng một tiếng. Nếu với Ayahuasca, bạn viếng thăm các linh hồn và tổ tiên trong những ngôi đền cổ phủ đầy dây leo, thì với DMT, bạn có thể đang “tung hoành” với những sinh vật ngoài chiều không gian trong một dạng siêu không gian tương lai.
Bây giờ, đến câu hỏi gây tranh cãi nảy lửa trong cộng đồng nhỏ nhưng đang phát triển của những người ưa thích DMT: Cõi DMT có thực sự tồn tại không? Còn những “thực thể máy móc tự biến hình” mà Terrence McKenna gọi là cư dân của nơi đó thì sao?
Nhà tiên phong nghiên cứu DMT từ đầu những năm 1990 kiêm tác giả của các cuốn “DMT: the Spirit Molecule” and “The Psychedelic Handbook” (tạm dịch: DMT: Phân tử Tâm linh và Sổ tay Chất thức thần),” là tiến sĩ Rick Strassman chia sẻ: “Trải nghiệm DMT liều cao thường bắt đầu nhanh, thời gian tác dụng ngắn và thường đi kèm với việc không nhận thức được cơ thể. Người dùng bước vào một cấp độ tồn tại dường như độc lập, với nhiều hình ảnh sống động, thường được trải nghiệm như sở hữu tri giác hoặc có những thực thể có tri giác và tương tác với người dùng. (Trải nghiệm này cũng đi kèm với cảm giác) rằng ‘thế giới’ đó có vẻ thực tế hơn thực tế hàng ngày.”
Zeus Tipado, nhà nghiên cứu về thần kinh học và DMT nổi tiếng tại Đại học Maastricht, thì lại tỏ ra khá nghi ngờ về tính xác thực của không gian DMT. Ông nói thẳng: “Liệu chúng ta có đang đến một nơi khác khi dùng DMT? Không. Không có chuyện dịch chuyển đến một cõi khác hay một chiều không gian khác. Nhưng tôi nghĩ câu hỏi hay hơn là, tại sao chúng ta lại có những trải nghiệm mãnh liệt như vậy?”
Strassman cũng có những câu hỏi và hoài nghi tương tự. Ông cho rằng Cõi DMT và các thực thể của nó “chứa đựng thông tin thường không thể truy cập được. Hiện tại, chúng ta không thể chứng minh vị trí của chúng, (cho dù) chỉ đơn giản là trong não của chúng ta hay cư ngụ ở một cấp độ thực tế bên ngoài độc lập nào đó. Điều quan trọng nhất ở thời điểm này là trích xuất thông tin từ các thực thể này. Chúng đang cố gắng nói gì với chúng ta?”
Tipado giải thích chi tiết hơn: “Chắc chắn đó là một thứ gì đó hoàn toàn bên trong. Không có yếu tố bên ngoài nào trong quá trình này. Nó có thể cảm giác như có một yếu tố bên ngoài. Nó có thể cảm giác như có một ý thức cao hơn chiếu xuống não của chúng ta để nói cho chúng ta điều gì đó, nhưng lý do tại sao nó lại cảm giác như vậy là bởi vì chúng ta đã dùng một loại thuốc mạnh ảnh hưởng đến cách chúng ta suy nghĩ và cách chúng ta cảm nhận. Nhưng liệu nó có thực sự xảy ra không? Dứt khoát là không. Điều đó thật nực cười. Tuy nhiên, tôi nghĩ câu hỏi hay hơn là, tại sao chúng ta lại cảm nhận thực tế theo kiểu người ngoài hành tinh và các thực thể? Tại sao nhận thức đột nhiên được định lượng thành các thực thể, người ngoài hành tinh, khuôn mặt và tại sao chúng ta lại có cảm giác có sự hiện diện mỗi khi dùng DMT? Trải nghiệm DMT chắc chắn khiến chúng ta cảm thấy như có những tác nhân xung quanh mình.”
Tuy Tipado nhìn nhận vấn đề từ góc độ khoa học cứng, đòi hỏi bằng chứng cụ thể để chứng minh cho những khám phá, thì một số người khác lại chỉ ra rằng khoa học dù quan trọng nhưng không phải là cách duy nhất để lý giải mọi chuyện.
Một người hướng dẫn Ayahuasca lâu năm ở Washington, xin được giấu tên, chia sẻ: “Khoa học và công nghệ là những công cụ lợi hại, nhưng đừng vội kết luận là thứ gì chưa đo đạc, nghiên cứu thì không tồn tại. Xưa nay, chúng ta cũng hay hoài nghi hoặc xem nhẹ lời kể của người bản địa. Thay vì phớt lờ họ, chi bằng tự hỏi sao họ lại duy trì được mối liên kết mà nhiều người đã đánh mất từ lâu. Chúng ta nên tò mò về những gì họ và các linh hồn có thể dạy cho chúng ta.”
DMT: Nhiều thắc mắc hơn là giải đáp
Những khẳng định của Tipado đã châm ngòi cho vô số tranh cãi trên X (Twitter) từ những người cuồng tin vào Cõi DMT, và tôi phải thừa nhận, dù vẫn duy trì thái độ hoài nghi lành mạnh đối với khái niệm này, nhưng những luận điểm của ông cũng khiến một số ảo vọng xa vời trong niềm tin của tôi bớt đi phần nào.
Tuy nhiên, mình vẫn tin vào khả năng tồn tại những thứ vượt ra ngoài phạm vi đo đạc của sinh học và khoa học. Giống như một con dơi, có lẽ cả thế giới đối với nó chỉ toàn tiếng vang vọng vì đó là tất cả những gì nó có để giải thích môi trường xung quanh. Cách đây 200 năm, khi Tiến sĩ Ignaz Semmelweis bắt đầu kêu gọi các bác sĩ rửa tay để ngăn ngừa lây lan bệnh tật qua các sinh vật nhỏ bé, vô hình, ông suýt bị loại khỏi ngành y vì những lời khuyên “cười ra tiếng”. Liệu một ngày nào đó, một kỹ thuật hay công cụ chưa từng được biết đến sẽ phơi bày sự thật về Cõi DMT?
Thực tế, tất cả những gì chúng ta biết bây giờ là chúng ta không biết nhiều. Giống như Tipado nhận xét, chúng ta không có bằng chứng nào chứng minh cho sự tồn tại của Cõi DMT. Vậy tại sao những người du hành tinh thần DMT lại có xu hướng kể về những trải nghiệm tương tự nhau? Và tại sao cơ chế hoạt động của DMT tinh khiết lại nhanh và mạnh đến vậy?
Tipado thừa nhận: “Đó là một câu hỏi mà chúng tôi thực sự không có câu trả lời. Tôi tin rằng lý do tại sao mọi người kể về cùng một kiểu trải nghiệm thị giác với DMT – những trải nghiệm được chia sẻ – là vì bất chấp những khác biệt lớn về văn hóa, dân tộc, địa lý, tất cả con người đều có cùng một bộ não. Và khi chúng ta sử dụng cùng một chất, như DMT, thì chúng ta phản ứng theo cách tương tự. Giống như vị ngọt của bánh ngọt đối với người Ấn Độ, Iceland hay Ý. Đó chỉ là phản ứng sinh lý trước một kích thích rất giống nhau mà chúng ta trải qua vì tất cả chúng ta đều là người.”
Nghiên cứu mới về DMT
Cho đến khi có bằng chứng thuyết phục hơn, thì việc phóng chiếu tâm lý vẫn là lời giải thích hợp lý nhất cho Cõi DMT và cư dân của nó. Tuy nhiên, một số nghiên cứu mới đang được tiến hành, có thể giúp chúng ta hiểu thêm về bản chất của không gian này.
Strassman cho biết: “Có hai nghiên cứu đang phát triển phương pháp truyền DMT liên tục.” Những lần truyền DMT được kiểm soát này cho phép những người tham gia bước vào Cõi DMT trong thời gian dài hơn – hiện tại có thể kéo dài đến khoảng một giờ. “Chúng có giá trị vì chúng sẽ giúp chúng ta mô tả trạng thái này tốt hơn, theo cách thong thả hơn so với trải nghiệm liều dùng duy nhất trong mười lăm đến hai mươi phút. Mô hình này có thể tạo ra các công cụ trị liệu tâm lý mới bằng cách điều chỉnh các hiệu ứng theo thời gian thực tùy theo nhu cầu của từng ca bệnh.”
So với psilocybin, MDMA và ketamine, DMT ít được biết đến hơn về những lợi ích trị liệu. Thế nhưng, một số nghiên cứu về các dạng thức khác nhau của hợp chất này như Ayahuasca và 5-MeO-DMT lại cho thấy tác động tích cực của nó lên nhiều rối loạn tâm trạng.
Cơ chế đằng sau điều này vẫn là điều bí ẩn, nhưng Tipado có những giả thuyết: “Tôi nghĩ vấn đề không nằm ở loại chất thức thần, mà phụ thuộc nhiều hơn vào việc trường nhìn và trường cảm nhận của bạn bị tái cấu trúc như thế nào. Lý do tôi nói vậy là vì đối với tất cả các chất thức thần, kể cả DMT, những lợi ích được báo cáo thường đi kèm với cường độ của trải nghiệm. Chuyến đi càng ‘mạnh’, sự bóp méo thị giác của trường cảm nhận càng lớn. Chuyến đi càng ‘mạnh’, lợi ích trị liệu được báo cáo càng đáng kể. Những điều này có mối tương quan, vì vậy có lẽ việc tái định nghĩa trường nhìn và trường cảm nhận cũng đi kèm với cảm giác tích cực như: Ồ, tôi thấy khỏe hơn. Tôi cảm thấy tuyệt vời. Cảm giác lo âu giảm hẳn.”
Ông cảnh báo rằng một số nỗ lực thương mại hóa có thể loại bỏ lợi ích đó.
“Nhiều nhà khoa học trong lĩnh vực này, cả nhà đầu tư và công ty, không thực sự coi trọng trải nghiệm thị giác. Họ xem đó là một khía cạnh phụ của chất thức thần. Một số công ty đang cố gắng loại bỏ ‘chuyến đi’ khỏi các chất thức thần, nhưng tôi nghĩ ‘chuyến đi’ không phải là khía cạnh phụ. Nó không phải là lỗi, mà là đặc điểm chính. Và có lẽ lý do khiến mọi người khỏe hơn là nhờ sự tái cấu trúc trường nhìn này.”
DMT chắc chắn có tác dụng đó, có thể nói là mạnh hơn bất kỳ ‘người anh em họ’ kỳ lạ nào của nó.
Khi bạn bước vào Cõi DMT hay gặp phải cơn bão thị giác cấp 5 do bất kỳ chất thức thần nào gây ra, bạn có xu hướng thoát ra với nhận thức hoặc ít nhất là nghi ngờ rằng mọi thứ có thể không giống như vẻ bề ngoài. Cho dù nó có thực hay không thì cũng không quan trọng. Có lẽ điều cốt yếu nằm ở sự tò mò, bởi vì không có gì chữa khỏi những tổn thương tinh thần hiệu quả bằng một liều thuốc của sự diệu kỳ.
Có thể việc xác minh hay bác bỏ sự tồn tại của Cõi DMT và cư dân của nó không quan trọng. Điều quan trọng chính là hành trình khám phá nó.
1cm2 tổng hợp
