Mật ong điên đã được biết đến với tác dụng của nó xuyên suốt lịch sử, tuy nhiên hiện nay vẫn rất ít thông tin thực tế về các giao dịch và tác động của chất độc khá mơ hồ.
Chúng ta thường biết con người thích phê pha, nhưng động vật cũng không kém cạnh. Bạn còn nhớ đoạn clip lan truyền về một chú gấu con có biểu hiện phê từ tháng Tám năm ngoái không? Con gấu đó được cho là đã nếm phải mật ong điên.
Để cho ai chưa biết, bé gấu đáng yêu này đã được tìm thấy trong tình trạng nằm gục xuống và nhìn chằm chằm vào một sườn đồi rêu phong ở Công viên Quốc gia Düzce. Sau đó, các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ đã đưa cô bé lên một chiếc xe bán tải để đưa đến bác sĩ thú y. Ở đó, các bác sĩ thú y đã xác nhận rằng cô bé đã bị ngộ độc do ảnh hưởng của “deli bal”, hay còn biết đến là “mật ong điên Thổ Nhĩ Kỳ”, một chất nhờn được tạo ra khi ong thụ phấn từ hoa đỗ quyên. Cô bé đã hồi phục hoàn toàn trong vòng ba ngày và được đưa trở lại môi trường tự nhiên với sức ảnh hưởng lớn hơn hầu hết con người muốn đạt được trong cuộc đời. Vụ việc thậm chí còn mang lại cho cô bé biệt danh “Balkiz”, có nghĩa là “cô gái mật ong” hoặc “con gái mật ong” trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. (Rõ ràng “Jer Bear” là cái tên cực độc đáo).
Balkiz sẽ được ghi nhớ như một người hùng trong lịch sử thức thần. The Guardian, Washington Post, People, BBC và Reuters đã đưa tin về hành trình kỳ lạ của bé gấu, khiến mật ong thức thần trở thành tâm điểm chính trong suốt 24 giờ. Trên màn hình máy tính của tôi, đã có gần nửa tá người gửi cho tôi câu chuyện về “Balkiz đáng yêu”, thậm chí cả mẹ tôi cũng tò mò hỏi tôi có biết chỗ mua mật ong điên. Tuy nhiên, tôi không biết nơi nào để mua mật ong này khiến mẹ tôi khá thất vọng.
Tuy nhiên, chỉ cần tìm kiếm nhanh trên Google, bạn có thể thấy hàng chục nơi bán trực tuyến được cho là cung cấp sản phẩm ong màu hổ phách, mỗi nơi đều tuyên bố đây là hàng “tinh khiết” và “chính hãng” từ Thổ Nhĩ Kỳ hoặc Nepal, hai nơi duy nhất trên thế giới có mật ong điên tự nhiên. Tuy nhiên, mua mật ong thức thần qua trực tuyến là lựa chọn duy nhất cho người tiêu dùng ở phương Tây vì các đại lý thuốc không bán nó. Dù vậy, bạn không cần phải lo lắng vì mật ong điên là hợp pháp ở Mỹ và hầu hết các quốc gia trên thế giới (trừ Hàn Quốc), mặc dù nó chứa độc tố grayanotoxin. Vì vậy, loại thuốc này không phải chịu sự phức tạp tương tự như các loại thuốc “Liệt vào loại 1”, như là khan hiếm và rủi ro, và không ảnh hưởng đến sự năng động của kẻ mua và người bán các chất thức thần.
Real Mad Honey là một công ty có trụ sở tại Amsterdam, chuyên cung cấp dung dịch chất thức thần mật ong trong một chiếc lọ giản đơn được dán nhãn ‘Real Mad Honey’ hai bên. Chủ sở hữu Nick cho biết anh trở nên say mê với mật ong sau khi xem một tập phim tài liệu của Vice nổi tiếng về những thợ săn mật ong ở Nepal. Tập phim này đã đưa nhà báo và nhà sản xuất Abdullah Saeed đến một ngôi làng hẻo lánh ở vùng núi Annapurna của Nepal, nơi mà người Gurung, một cộng đồng bản địa ở khu vực núi và đồi này, thu hoạch mật ong điên. Săn mật ong là một truyền thống cổ xưa của họ, được truyền lại qua văn hóa của họ suốt hàng trăm, hàng ngàn năm.
Sau khi xem tài liệu, Nick đã thử vài mẫu mật ong và cảm thấy thích thú. “Tôi nhận thấy rằng chưa có ai bán mật ong này ở châu Âu, chỉ có các cửa hàng trực tuyến ở Nepal và Thổ Nhĩ Kỳ. Vì vậy, tôi nghĩ chúng tôi sẽ tự mình đưa nó ra thị trường châu Âu… Ban đầu, chúng tôi chỉ bán mật ong điên Thổ Nhĩ Kỳ vì gặp một số vấn đề nhập khẩu từ Nepal, nhưng hiện nay chúng tôi đã bán được cả hai loại”.
SỰ KHÁC NHAU GIỮA MẬT ONG ĐIÊN THỔ NHĨ KỲ VÀ HYMALAYA LÀ GÌ?
Vùng núi Himalaya của Nepal và khu vực Biển Đen của Thổ Nhĩ Kỳ là những nơi duy nhất trên thế giới có mật ong điên, mặc dù cả hai quốc gia lại có cách truyền thống thu hoạch hoàn toàn khác nhau. Theo Archer, một chủ sở hữu của Mật ong Himalaya, người nuôi ong lấy mật ong ở Thổ Nhĩ Kỳ thường dùng cách nuôi ong truyền thống và sử dụng tổ ong nhân tạo gọi là tổ ong Langstroth để tạo ra ngôi nhà nuôi ong ngay gần cánh đồng hoa Đỗ quyên. Trong khi đó, để lấy mật ong ở Nepal thì phải leo lên các vách đá Himalaya cao đến 9.800 ft bằng phương tiện thang dây. Người Gurung mặc bộ đồ bảo vệ để leo trèo, nhưng tay của họ vẫn để lộ ra để duy trì sự khéo léo cần thiết để nắm một thanh tre dài và cạy một tổ ong hình lưỡi liềm ra khỏi vách đá. Khi một người phá tổ ong, người thứ hai sẽ bắt tổ ong bằng một cái giỏ treo lủng lẳng hàng dặm trên cao và bị những con ong đốt không ngừng. Do đó, mật ong điên từ dãy Himalaya có thể sẽ đắt gấp ba lần so với mật ong điên Thổ Nhĩ Kỳ.
Mặc dù cách truyền thống thu hoạch khác nhau, nhưng mật ong điên lại chung một đặc điểm đó là sự hợp lưu của các yếu tố tự nhiên để được hình thành. Đầu tiên là hoa dại. Nepal và Thổ Nhĩ Kỳ là nơi sinh sống của loài hoa đỗ quyên, bao gồm Rhododendron Luteum và Rhododendron Ponticum – chúng đều chứa grayanotoxin, một chất độc thần kinh trong mật ong điên gây ra hiện tượng hoang mang, lo lắng.
Tiến sĩ Süleyman Türedi – một nhà nghiên cứu về mật ong điên tại Đại học Y Kỹ thuật Karadeniz ở Trabzon, Thổ Nhĩ Kỳ, đã cho biết trong cuộc trò chuyện với Modern Farmer rằng trên thế giới có hơn 700 loài hoa đỗ quyên khác nhau. “Chúng tôi đã tìm hiểu và chỉ thấy hai hoặc ba chủng loại hoa đỗ quyên có chứa một lượng độc tố grayanotoxin đáng kể trong mật ong của chúng,” tiến sĩ Türedi cho hay. Và những loại hoa này chỉ mọc ở Thổ Nhĩ Kỳ và Nepal.
Mật ong điên còn đặc biệt nhờ vào sự hiếm có của những con ong độc đáo. Ở Thổ Nhĩ Kỳ, loài ong mật da trắng được gọi là Apis mellifera caucasia, theo Archer. Ở Nepal, loài ong được gọi là Apis dorsata laboriosa. Chúng là loài ong mật lớn nhất trên thế giới, có kích thước khoảng 2-3cm. (So sánh với ong mật Bắc Mỹ có kích thước từ 9mm đến 18mm tùy loại.)
“Theo chúng tôi biết, mật ong điên Nepal được sản xuất từ tổ ong hoang, có độ ẩm cao hơn, làm cho độ đặc của mật ong thưa hơn,” Archer cho hay. “Hương vị và cấu trúc của cả hai loại mật ong này cũng khác nhau khá nhiều. Vấn đề lớn nhất khi thu hoạch mật ong Himalaya là giảm độ ẩm trong quá trình lên men.”
Mật ong điên chỉ được thu hoạch trong mùa đông đến mùa xuân, từ tháng ba đến tháng sáu. Theo Archer, việc đặt hàng mật ong vào mùa xuân được coi là thời điểm tốt nhất để nhận được sản phẩm tươi và tốt nhất. “Ở cả Nepal và Thổ Nhĩ Kỳ, mật ong điên chỉ được thu hoạch một lần trong năm, vào mùa hoa đỗ quyên nở,” Archer nói. Có báo cáo cho biết Nepal có thể có một vụ thu hoạch khác vào mùa thu, nhưng thường không đáng kể. “Đó là thời điểm mật ong tươi và đậm đặc nhất.”
Có người cho rằng mật ong điên Nepal có hiệu quả tốt hơn so với Thổ Nhĩ Kỳ bởi vùng cao mà loài đỗ quyên phát triển. Tuy nhiên, một số người khác lại cho rằng không có sự khác biệt nào giữa hai loại mật ong này. Ngoài ra, hiệu lực của mật ong điên dao động từ mùa này sang mùa khác, khiến cho không thể biết năng suất sẽ mạnh đến mức nào. Hiện tại, các nghiên cứu về mật ong điên và đỗ quyên chứa độc tố grayanotoxin vẫn còn rất hiếm, không đủ để đưa ra kết luận chính xác về mức độ hiệu lực của chúng.
MẬT ONG ĐIÊN ĐƯỢC BÁN Ở ĐÂU TRÊN MẠNG?
Ít nhất 98% các thương hiệu bán mật ong điên trực tuyến đều có trụ sở tại Châu Âu, Nepal hoặc Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng tôi đã tình cờ phát hiện một nhóm kín đến từ Oklahoma, họ đã đăng tải mật ong điên trên Twitter để quảng bá cho dự án NFT của họ mang tên PsychoNaut Anonymous. Giám đốc điều hành của Tập đoàn PsychoNaut Anonymous có tên Web3, hay được biết đến với cái tên Stoner Degenerate. Anh ta chuẩn bị cho sự ra mắt của một công ty bán mật ong điên khoảng hai tuần nữa. Thương hiệu của anh là một trong số ít (nếu không phải là duy nhất) công ty có trụ sở tại Hoa Kỳ bán mật ong điên Nepal trong nước mà không phải là một nhà kho (hay Amazon) cho phép đặt hàng từ nước ngoài. “Mục tiêu toàn bộ dự án NFT của chúng tôi là tạo quyền truy cập cho các cannabinoid thay thế và sản phẩm chăm sóc sức khỏe khác như delta-8, THC-P, THC-O và mật ong, đã được chiết khấu”, Stoner Degenerate chia sẻ.
Anh ta đã mua mật ong từ một nhà phân phối ở Nepal chuyên lấy sản phẩm từ dân làng ở dãy Himalayas. “Thật sự chỉ có vài nhân vật chủ chốt phân phối mật ong,” Stoner Degenerate cho biết. “Đó là một nhóm làm việc chặt chẽ, và mật ong này chỉ có số lượng giới hạn mỗi năm.”
Công ty Real Mad Honey của Nick đã làm việc với hai nhà cung cấp. Một trong số họ là nhà phân phối liên kết với những người nuôi ong ở khu vực Biển Đen, Thổ Nhĩ Kỳ, và người kia là một nhà phân phối ở Nepal chuyên lấy mật ong từ dân làng ở dãy Himalayas. Việc cung cấp sản phẩm chính hãng từ những vùng mật ong bản địa này là rất quan trọng đối với Nick, vì rất nhiều người bị lừa bởi các sản phẩm chất lượng thấp và giả mạo.
“Mật ong điên không hề rẻ mà rất đắt, vì vậy trước khi mua nó lần đầu tiên, tôi sẽ xem những đánh giá tích cực để biết rằng đây là sản phẩm chính hãng,” anh chia sẻ. “Tôi đã đọc qua một số đánh giá rất tiêu cực, nói rằng sản phẩm này là hàng giả hoặc đã bị pha loãng với nước. Đó là lý do chính tại sao tôi quyết định bắt đầu với công ty này. Chúng tôi muốn cung cấp sản phẩm chính hãng cho mọi người thay vì là hàng giả.” Hầu hết các đánh giá sản phẩm mật ong điên trên Reddit đều rất tồi tệ. Một người dùng Reddit tên Jollytoes đã chia sẻ rằng họ đã đặt hàng từ một thương hiệu Thổ Nhĩ Kỳ, “nhưng không có tác dụng gì khác ngoài việc gây ra tiểu đường.” Một người dùng khác tên IkeandMikes đã viết, “Thần thoại về mật ong điên đã bị lật tẩy, nó chả có tác dụng gì cả.” Có một số lý do có thể khiến mọi người có trải nghiệm không tốt với mật ong điên. Sandip, một người đam mê cần sa và mật ong điên từ Jhapa, Nepal, cho biết rằng một số người đã cắt mật ong điên bằng các chất phụ gia khác, đó có thể là mật ong hoặc nước thông thường nhằm lừa đảo những người không hiểu rõ về sản phẩm. “Thật đáng tiếc,” anh nói. “Không phải ai cũng làm việc không trung thực như vậy, nhưng với những người chỉ tìm lợi nhuận thì lại ngược lại.”
MẬT ONG ĐIÊN CÓ PHẢI LÀ CHẤT THỨC THẦN?
Để có trải nghiệm tốt với mật ong điên, người dùng nên đánh giá đúng kỳ vọng của mình. Mật ong này không phải là chất thức thần và không gây ra các hiện tượng ảo giác tương tự như LSD hoặc DMT. Thay vào đó, đó là một loại thực phẩm có thể gây say rượu hoặc hưng phấn nếu sử dụng đúng liều lượng. Tuy nhiên, việc sử dụng quá nhiều mật ong có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe do chứa độc tố grayanotoxin. Vì vậy, người dùng nên bắt đầu với một muỗng mật ong và tự đánh giá cảm giác của mình. Các đánh giá trực tuyến cho thấy rằng người dùng thường cảm thấy say rượu hoặc hưng phấn sau khi sử dụng mật ong điên, và không có hiện tượng thấy dấu hiệu hoặc gặp gỡ các vị thần hoặc có ảo giác thị giác dưới bất kỳ hình thức nào. Tuy nhiên, trải nghiệm của mỗi người có thể khác nhau và việc sử dụng mật ong điên cần phải thận trọng. Nick đã phản bác quan niệm mật ong điên là chất thức thần do tiêu đề của một tập phim trên Vice. Anh ấy cho rằng mật ong này là một loại thực phẩm và không gây ra các hiện tượng ảo giác tương tự như LSD hoặc DMT.
ĐẤT NƯỚC NÀO ĐẶT HÀNG MẬT ONG ĐIÊN NHIỀU NHẤT?
Theo Nick và Archer, Mỹ là quốc gia đặt hàng mật ong điên với khối lượng lớn nhất. Nhật Bản cũng được xem là một thị trường quan trọng. Nick cũng cho biết rằng Real Mad Honey đã có khách hàng đặt từ Dubai và Ả Rập. Năm 2017, tạp chí Vice đã đăng một bài viết về mật ong là chất thức thần và báo cáo về một “thị trường lớn cho mật ong” đã xuất hiện ở khu vực Đông Bắc Á.
“Chúng tôi nhận được rất nhiều đơn đặt hàng từ các khu vực như Trung Đông, Ấn Độ và Nhật Bản vì các quốc gia này có luật chống ma túy rất nghiêm ngặt, và mật ong điên là một giải pháp thay thế hoàn toàn hợp pháp cho họ,” Nick nói. “Đối với người dân ở các quốc gia này, mật ong điên là một giải pháp hoàn hảo vì họ không thể sử dụng các chất thần kinh khác hoặc làm bất cứ điều gì khác do luật pháp nghiêm ngặt. Vì mật ong điên được phép ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, ngoại trừ Hàn Quốc, nó là một giải pháp an toàn và hợp pháp cho họ.”
Biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng đến quần thể ong toàn cầu, bao gồm cả giống loài tạo ra mật ong điên. Tuy nhiên, theo dữ liệu chất lỏng của ong, chưa có gì cho thấy rằng nó bị tác động bởi nhiệt độ tăng hoặc bởi môi trường. Tuy vậy, để hiểu rõ hơn về những vấn đề này, một số thương hiệu đã thành lập một liên minh nhỏ.
Archer cho biết: “Chúng tôi đã mở một quỹ với một số đối tác trong ngành để nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu và việc thu hoạch mật ong điên đến môi trường và bền vững lâu dài”.
Khi mật ong điên trở nên phổ biến hơn, nhu cầu cũng tăng và giá có thể tăng lên. Tại Nepal, nhiều người trong ngành công nghiệp lo ngại về việc kẻ săn trộm có thể tấn công các tổ ong để lấy mật ong bất hợp pháp. Các con ong khổng lồ tạo ra mật ong điên vẫn chưa được chính phủ Nepal liệt vào danh sách bảo vệ, điều này khiến chúng nằm trong sự nguy hiểm trước các kẻ săn trộm và những vấn đề khác liên quan đến môi trường.
Mặc dù video của Mad Honey Nepal giải thích mức độ khó khăn trong việc thu hoạch mật ong điên đã khiến những kẻ săn trộm tránh xa, nhưng gần đây đã có nhiều con đường được mở ra để tiếp cận khu rừng nơi có các tổ ong này. Điều này đang gây nguy hiểm cho mật ong điên và những con ong khổng lồ của Nepal.
Mật ong Himalaya của người Gurung được cho là được sản xuất bằng phương pháp săn bắn truyền thống, đã tồn tại trong hàng trăm năm. Mật ong Himalaya đã hợp tác với các nhà cung cấp để cải tiến kỹ thuật của họ, kết hợp các phương pháp truyền thống với quản lý tài nguyên hiện đại. Theo trang web của họ, các hoạt động của người Gurung được thiết kế để chiết xuất mật ong mà không làm hại đến tổ ong hay lãnh thổ của chúng, nhằm tạo ra một mô hình thu hoạch bền vững để tôn vinh truyền thống của tổ tiên và tinh thần cho những con ong.
Khi các vấn đề môi trường trở nên ngày càng mong manh hơn, các loại mật ong có nguy cơ tuyệt chủng. Để bảo tồn mật ong và quần thể ong Nepal, mọi nỗ lực bảo tồn và trách nhiệm của người bản địa sẽ phù hợp. Theo trang web của Himalayan Honey, đây là một khoản đầu tư cho tương lai của Nepal và cho chính họ. Họ xem mình là một phần của hệ sinh thái mật ong, cùng với những con ong, vách đá và những cánh đồng hoa đỗ quyên rộng lớn trải dài trên sườn núi. Vì vậy, việc giữ cho hệ thống cân bằng là điều rất quan trọng đối với họ.
1cm2 tổng hợp
