Mặc dù các chất thức thần có khả năng chữa lành mạnh mẽ cho một số người, tạp chí Psychedelic Medicine cho thấy chúng cũng có thể gây mất cân bằng tâm lý ở những người khác.
Rất nhiều người từng trải nghiệm những lợi ích thay đổi cuộc sống từ các chuyến “trip” đầy biến đổi nhờ các chất thức thần. Tuy nhiên, cũng không ít người phải đối mặt với các tác dụng phụ nghiêm trọng và chịu đựng những chuyến “bad trip” để lại tác động sâu sắc trong tâm trí.
Trong một khảo sát với hơn 1.200 người được công bố trên tạp chí Psychedelic Medicine, khoảng 1/4 cho biết họ từng trải qua các sự kiện bất lợi nghiêm trọng khi sử dụng các chất như psilocybin, LSD hay MDMA, hoặc biết ai đó từng gặp phải. Những trải nghiệm tiêu cực này có thể bao gồm cảm giác như đang chết, mất trí, hoặc lo sợ rằng người khác đang âm mưu chống lại mình.
Kết quả này tương đồng với một nghiên cứu năm 2022 trong đó các nhà khoa học phát hiện rằng cảm giác sợ hãi, hoang tưởng và điên loạn thường xuất hiện trong các buổi lễ Ayahuasca. Theo một chuyên gia, hiện tượng này bắt nguồn từ sự lo âu xã hội và sự nghi ngờ thường ngày đối với mọi người, những yếu tố có thể bị khuếch đại khi trải qua các trải nghiệm thức thần. Tuy nhiên, nó cũng phụ thuộc vào yếu tố “set and setting” (tâm thế và môi trường), và liệu người hướng dẫn buổi lễ có xây dựng được lòng tin trong nhóm hay không.
“Dù các chất thức thần có thể mang lại hiệu quả tích cực, trải nghiệm với chúng cũng có thể đầy thử thách, gây căng thẳng, thậm chí gây hại,” nhóm nghiên cứu do Tiến sĩ Daniel Kruger thuộc Khoa Cấp cứu Đại học Buffalo viết. “Các sự kiện bất lợi này có thể làm tăng nguy cơ tổn hại tâm lý, vấn đề pháp lý, sự kỳ thị và các vấn đề sức khỏe cộng đồng. Vì vậy, việc phòng ngừa, nhận diện, quản lý và điều trị các sự cố bất lợi trong trải nghiệm thức thần là rất cần thiết để đảm bảo an toàn cho cả người tham gia và người hướng dẫn, đồng thời tạo cơ hội cho quá trình ‘tích hợp’ ngay cả trong các buổi không được hướng dẫn.”
“Những trạng thái tâm lý tiêu cực kéo dài thường gặp nhất bao gồm lo âu, sợ hãi, khủng hoảng hiện sinh, mất kết nối xã hội, rối loạn nhận thức về bản thân (depersonalization) và rối loạn thực tại (derealization). Những trạng thái này đôi khi có thể kéo dài suốt nhiều năm,” Kruger và các đồng nghiệp chia sẻ.
Một hội chứng hiếm gặp nhưng đáng chú ý bao gồm các triệu chứng trên là Rối loạn cảm giác kéo dài do ảo giác (Hallucinogen Persisting Perception Disorder – HPPD). Một khảo sát năm 2011 với 2.500 người cho thấy khoảng 4% báo cáo rằng họ gặp các hiệu ứng thị giác kéo dài sau khi sử dụng chất thức thần hoặc các loại thuốc khác đến mức phải cân nhắc tìm kiếm sự trợ giúp y tế. Theo một ước tính, khoảng một nửa số người bị HPPD lâm sàng có thể hồi phục sau vài năm.
Tomislav Majić, một bác sĩ tâm thần đồng lãnh đạo nhóm nghiên cứu về các chất thức thần tại Bệnh viện Đại học Charité ở Berlin, chia sẻ với BBC rằng ông thường điều trị cho những bệnh nhân bị ảnh hưởng bởi HPPD. “Điều thú vị là ngay cả một số người tham gia sâu vào liệu pháp và nghiên cứu về chất thức thần cũng hiếm khi biết đến HPPD,” Majić nói. “Đây là một vấn đề mà nhiều người không muốn nghe tới.” Tuy nhiên, trong các nền văn hóa chấp nhận việc sử dụng chất thức thần, việc “nhìn thấy những thứ khác lạ” ít bị kỳ thị hơn và thậm chí đôi khi được coi là một món quà, thay vì là lý do để tìm kiếm sự hỗ trợ y tế.
Trong khảo sát của Kruger, gần 8% người tham gia cho biết họ hoặc ai đó mà họ biết từng là nạn nhân của hành vi quấy rối tình dục từ người dẫn dắt buổi sử dụng chất thức thần. Năm 2020, nhiều cáo buộc lạm dụng tình dục đã được ghi nhận đối với một số người tổ chức buổi sử dụng Ayahuasca.
Rebekah, một người từng trải qua việc này, kể lại với BBC: “[Người chữa lành] liên tục nói với tôi rằng ông ấy gặp rất nhiều vấn đề, rằng ông ấy có xung đột với vợ, không được thỏa mãn về mặt tình dục, và tôi là người có thể chữa lành cho ông ấy. Ông ấy cũng hứa hẹn tôi sẽ đạt được những bước tiến lớn về mặt tâm linh hoặc quyền năng nếu chúng tôi có mối quan hệ trong khi vợ ông ấy ở ngay gần đó.” Rebekah cho biết cô đã bị lạm dụng và ép buộc vào các hành vi tình dục, nhưng trung tâm tổ chức buổi trị liệu này lại nhận được nhiều đánh giá tích cực trên các trang web.
“Người ta có thể không muốn tố cáo những kẻ phạm tội vì sợ bản thân gặp rắc rối, hoặc vì khó khăn trong việc theo đuổi công lý pháp lý tại các quốc gia mà họ chỉ đến tham dự buổi trị liệu,” Kruger nhận định.
1cm2 tổng hợp
