Vào dịp Giáng sinh, là khoảnh khắc kỳ diệu hàng năm khi chúng ta ngồi quanh đống lửa ấm áp nhấm nháp nước ép xương rồng trong khi hát “Rudolph, là một cây nấm đỏ tươi”.

Đó không phải là cách gia đình bạn hay làm sao?

Nguồn gốc thức thần của thần thoại Giáng sinh là một trong những câu chuyện thường được chia thành hai phe: những người ủng hộ chất thức thần đã tuyên thệ cho tính hợp pháp của loại chất này và phần còn lại của nhân loại thì phản đối. Tuy nhiên, nơi bắt nguồn của thần thoại và nơi kết thúc của chúng thường là những địa điểm rất khác nhau. Hãy cùng khám phá lý do đằng sau ý tưởng rằng cây tầm gửi và cocktail trứng sữa có nhiều ý nghĩa hơn bạn nghĩ.

Câu chuyện về nguồn gốc ông già Noel

Ông già Noel là một pháp sư chuyên phát  những loại nấm ảo giác làm “quà tặng”.

Nếu câu chuyện gốc có thể được tóm tắt trong một câu, thì điều đó có thể xảy ra. Tất nhiên, bối cảnh là cần thiết.

Thuật ngữ “pháp sư” (shaman) bắt nguồn từ Nga. Trong thuật ngữ Tungusic, từ “šaman”, được dịch là “người biết chuyện”. Trong tác phẩm kinh điển về chủ đề này, Shamanism: Archaic Techniques of Ecstasy, nhà sử học tôn giáo Mircea Eliade lưu ý rằng nhiều thuật ngữ đã được sử dụng trên toàn cầu để biểu thị năng lực của người pháp sư: người thầy thuốc, thầy phù thủy, thầy cúng. Eliade thậm chí còn suy đoán rằng thuật ngữ “pháp sư” có liên quan đến những người hành khất lang thang, mặc dù quan điểm đó vẫn còn được tranh cãi. Theo những gì chúng ta biết, nguyên gốc của shaman giáo đặc biệt đối với các nghi lễ tôn giáo ở Siberia và Trung Á, giống với thần thoại về ông già Noel.

Trên thực tế, bộ đồ trắng đỏ nổi tiếng của ông già Noel cũng là bắt chước hình dạng nấm Amanita. Các pháp sư Siberia đã tạo nên mối quan hệ chặt chẽ với linh hồn loài tuần lộc, điều này cho thấy “chuyến bay” kỳ diệu mà các cư dân Bắc Cực thực hiện hàng năm – và cần lưu ý, Bắc Cực nằm ở Bắc Băng Dương, nơi tiếp giáp Biển Đông của khu vực Siberia.

Những con tuần lộc kỳ diệu đó.

Tuần lộc đóng một vai trò quan trọng trong việc đi lại của các pháp sư. Như Eliade ghi chú, các pháp sư tham gia vào một liên kết tinh thần với các loài động vật trong vùng bao gồm chó sói, gấu, cá và tuần lộc. Pháp sư “chết đi” với danh tính cũ của mình khi đảm nhận vai trò kết nối này, nơi “những con vật tượng trưng cho sự kết nối thực sự và trực tiếp với thế giới bên ngoài”.

Mối liên hệ này, như đã được ghi chép rõ ràng, tạo điều kiện cho các pháp sư bắt tay vào “cuộc hành trình” nhờ vào một số công cụ: phương pháp thở holotropic, tiếng đánh trống và ảo giác. Nếu bạn định đến thăm tất cả trẻ em trên hành tinh trong một đêm duy nhất, bạn sẽ cần một chút ma thuật.

Loài tuần lộc thực sự đã ăn nấm Amanita. Chúng còn đi kiếm loại nấm này trong tự nhiên để ăn. Biên tập viên khoa học Andrew Haynes viết rằng con người dùng nấm thức thần để trải nghiệm cảm giác bay bổng và tin rằng loài tuần lộc tìm kiếm nấm để “thoát khỏi sự nhàm chán của một mùa đông dài ảm đạm”. Giống như con người, chúng thậm chí còn có vẻ “mong muốn được thay đổi trạng thái ý thức.”

Sau đó tới nước tiểu. Các pháp sư và người chăn gia súc được ghi nhận là uống nước tiểu tuần lộc để trải nghiệm tác động thức thần của loại nấm mà tuần lộc đã ăn. Đáng kinh ngạc, đây không chỉ là hiện tượng lai chéo giữa các loài. Những người mới thì lại uống nước tiểu của những pháp sư đã ăn nấm vì lý do tương tự. Nước tiểu có chất thức thần được biết là có thể tái chế tới 5 lần, được chứng minh trong báo cáo vào thế kỷ 18 của Philip Johann von Strahlenberg.

Đồ trang trí bằng nấm.

Quy định về trang phục của ông già Noel và những người bạn đồng hành của ông trên chuyến hành trình đáng kinh ngạc trên không phải là kết nối duy nhất dẫn đến trải nghiệm thức thần. Nấm Amanita dùng để trang trí cho biểu tượng yuletide trên khắp vùng Scandinavia và Bắc Âu. Trên thực tế, giáo sư Carl Ruck đã chỉ ra rằng mũi của Rudolph trông giống một cách kỳ lạ với một cây nấm màu đỏ tươi.

Mặc dù phong tục tặng quà trong dịp lễ Giáng sinh còn tương đối mới – một gợi ý khác vào những ngày lễ của chủ nghĩa tư bản là mối liên hệ giữa các quy tắc ăn mặc của ông già Noel và chai Coca Cola – những cây nấm được tìm thấy bên dưới cây thông, giống như quà vào ngày lễ. Trong quyển Nấm và Nhân loại, James Arthur chỉ ra mối liên hệ này.

“Tại sao vào ngày Đông chí, người ta lại mang cây thông vào nhà, đặt những gói đồ màu trắng (hoặc đỏ và trắng) rực rỡ dưới gốc cây, như một món quà thể hiện tình yêu thương của họ dành cho nhau? Đó là bởi vì, bên dưới gốc cây thông là vị trí chính xác nơi người ta có thể tìm thấy thứ “linh thiêng nhất” này, loài nấm Amanita muscaria, trong tự nhiên.”

Nhà nhân chủng học John Rush nói rằng đây không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên. Trên thực tế, ký hiệu học của ống khói cũng được tìm thấy ở những bờ biển đầy tuyết của các cộng đồng shaman giáo ở phía Bắc.

“Chuyện kể là, cho đến vài trăm năm trước, những pháp sư hoặc linh mục hành nghề có liên hệ với các truyền thống lâu đời hơn sẽ thu thập nấm Amanita muscaria (Nấm Thánh), phơi khô và sau đó tặng chúng như một món quà vào ngày Đông chí. Bởi vì tuyết thường chặn ở các cửa ra vào, và chỉ có một khe hở trên mái nhà để mọi người có thể ra vào, do đó mới có câu chuyện về ống khói”.

Vì nấm Amanita muscaria có độc nên các pháp sư sẽ phơi khô chúng trên cành cây. Những nguyên mẫu này về việc ông già Noel đã trang trí cây thông thì có từ rất lâu trước khi chúng ta chặt và mang chúng vào phòng khách của chúng ta.

Đến cộng đồng người Samis

Các pháp sư Siberia không phải là những người duy nhất ăn nấm. Người Samis của vùng Lapland ở phía Bắc Phần Lan cũng chia sẻ những câu chuyện về cách chữa bệnh thông qua việc tặng quà là loại nấm thức thần sấy khô treo trên cây. Như Matthew Salton viết trên NY Times,

“Một người đàn ông biết hết tất cả chuyện, người bất chấp không gian và thời gian? Tuần lộc biết bay? Xe trượt tuyết do tuần lộc kéo? Leo xuống ống khói? Việc tặng quà? Những câu chuyện về các pháp sư người Samis đều có tất cả”.

Sự kết nối theo khu vực sẽ không làm chúng ta ngạc nhiên. Bất cứ nơi nào có chất thức thần xuất hiện trong tự nhiên, sẽ có các nghi lễ đã xuất hiện để kỷ niệm. Các học giả như Eliade đã lưu ý rằng, các mô-típ phổ biến trong các bộ tộc y học bao gồm việc bay qua cõi trần, khả năng chữa bệnh và trạng thái xuất thần thường liên quan đến chất thức thần. Ông viết rằng các xã hội bí mật được xây dựng xung quanh khái niệm về cái chết và sự sống lại là một hiện tượng lịch sử lặp đi lặp lại.

Và câu chuyện nào phù hợp hơn với thần thoại về ông già Noel, một người đàn ông ăn mặc như một cây nấm ảo giác tái sinh hàng năm, bay khắp thế giới để mang những món quà chữa bệnh cho trẻ em, nhưng lại chưa bao giờ được nhìn thấy bởi một người nào cả?

1cM2

1cm2 tổng hợp