Các nhà thần bí và phi hành gia đã miêu tả cái chết như một hình thức siêu việt nhằm khuyến khích hiểu biết sâu sắc và sự phát triển cá nhân. Tuy nhiên, cách hoạt động của nó là gì và liệu nó thực sự có lợi cho bạn không?
Hãy tưởng tượng bạn tỉnh giấc trong cơ thể mình nhưng không biết mình là ai. Mọi thứ xung quanh đều lạ lẫm. Tên của bạn và bất kỳ thông tin cá nhân nào đã hoàn toàn mất đi, và bạn nhìn thấy thế giới mà không có bất kỳ sự thiên vị hay khung cảnh lịch sử nào. Trong tâm trí mờ mờ ảo ảo, bạn chỉ biết rằng mình là con người và đang đứng trên một hành tinh xoay tròn trong không gian, nhưng ngoài điều đó, bạn không biết gì cả. Bạn vừa trải qua cái chết của bản ngã.
Cái chết của bản ngã, hay còn gọi là hiện tượng tan biến bản ngã, là thuật ngữ được sử dụng trong cộng đồng thức thần và thần bí để mô tả trạng thái tạm thời mất trí nhớ, khi đó bạn vẫn hoàn toàn tỉnh táo và hoạt động bình thường, nhưng không thể nhớ bất kỳ thông tin nào về bản thân, thậm chí là tên và giới tính của mình. Cái chết của bản ngã thường được mô tả là một trạng thái nhẹ nhàng và dễ chịu, như thể sự gánh nặng của quá khứ đã được gỡ bỏ khỏi cơ thể. Tuy nhiên, tùy thuộc vào hoàn cảnh, cái chết của bản ngã cũng có thể gây mất phương hướng và kinh hoàng.
Cái chết của bản ngã làm bạn cảm thấy như thế nào?
Hãy tưởng tượng bạn bước vào một căn phòng và ngay lập tức quên mất mục đích của mình, bạn đứng im lặng chờ đợi một sự hiểu biết nào đó hiện ra trong đầu và giải quyết một câu đố. Nhưng thời gian trôi qua và khoảnh khắc đó kéo dài hàng phút, bạn vẫn không biết làm sao mình đã đến đây, hay đang làm gì. Trong trạng thái mất trí nhớ tạm thời, bạn có thể quên đi cách bạn đã đến đây và không biết nó sẽ kéo dài bao lâu. Sự không biết câu trả lời cho bất kỳ câu hỏi nào trong số đó khiến trải nghiệm trở nên đáng sợ.
Một số người khi lần đầu tiên trải qua cái chết của bản ngã trong trạng thái ảo giác có thể tin rằng trạng thái đó sẽ tồn tại mãi mãi và họ sẽ không bao giờ quay trở lại “cuộc sống trước đây” của mình. Nhận thức này thường gây kinh hoàng và sợ hãi, và là một trong những nguyên nhân chính gây ra những hành trình kinh khủng và hoảng sợ. Một số người có thể kết luận rằng họ đã chết và nhập vào một thế giới hoàn toàn mới, vì vậy thuật ngữ “cái chết của bản ngã” được sử dụng. Tuy nhiên, cái chết của bản ngã trong thức thần luôn chỉ là tạm thời, và khi bạn thoát ra khỏi nó và bắt đầu ghép các mảnh của mình lại, đó có thể là một quá trình kéo dài và đau đớn. Đó là lý do tại sao việc thực hành sử dụng chất thức thần trở nên rất quan trọng sau cái chết của bản ngã, và tại sao nguyên tắc của cái chết và sự hồi sinh lại trở thành trọng tâm của tâm linh thức thần và quá trình hàn gắn tâm hồn.
Cái chết của bản ngã hoạt động như thế nào?
Trong những năm gần đây, cái chết bản ngã đã trở thành một chủ đề nghiên cứu nóng hổi trong lĩnh vực liệu pháp thức thần. Các trường hợp mất trí nhớ thường liên quan đến hoạt động bất thường ở vùng hippocampus, nơi lưu trữ và truy xuất ký ức, nằm ở giữa nhân thùy thái dương và vỏ não. Trong trường hợp bản ngã chết, có lý thuyết rằng liều cao của chất thức thần có thể làm gián đoạn luồng thông tin từ vùng hippocampus đến các khu vực điều hành ở phía trước, nơi chịu trách nhiệm về trí nhớ làm việc, dẫn đến mất trí nhớ tạm thời.
Theo một nghiên cứu khảo sát năm 2015 từ Đại học Hoàng gia, phát hiện rằng cái chết bản ngã dưới tác động của thức thần có liên quan đến “giảm kết nối chức năng giữa hippocampus và các vùng vỏ não cấp cao”. Ngoài ra, “các cá nhân có tần số rung động tâm hồn thấp hơn thường có khả năng trải qua cái chết bản ngã dưới tác động của thức thần”. Cả hai phát hiện này đều cho thấy rằng truyền đạt thông tin tiểu sử từ vùng hippocampus đến các khu vực điều hành trước não bị suy giảm nghiêm trọng trong quá trình giết chết bản ngã.
Cái chết bản ngã kéo dài bao lâu
Trạng thái cái chết của bản ngã có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ, tùy thuộc vào liều lượng và loại chất thức thần. Cái chết của bản ngã thường được báo cáo phổ biến nhất đối với các loại thức thần có hiệu ứng kéo dài như psilocybin và LSD. Các loại thức thần có tác động ngắn hạn như DMT hóa hơi có thể tạo ra trạng thái chết bản ngã cường độ cao chỉ trong một hoặc hai phút, khiến người dùng rơi vào trạng thái mất phương hướng với những câu hỏi đáng lo ngại như “Đây là đâu?” “Tôi là ai?” và “Chuyện gì vừa xảy ra vậy?”
Khi trạng thái cái chết của bản ngã bắt đầu suy yếu, những ký ức tự truyện có thể tràn vào ý thức, mang đến trải nghiệm cho người dùng như cuộc sống của họ đang “tua qua như một bộ phim”, một đặc điểm thường được báo cáo trong trải nghiệm cận tử. Trải nghiệm về cái chết và tái sinh như một ẩn dụ như vậy được nhiều người coi là một trong những khía cạnh sâu sắc nhất của trải nghiệm thức thần.
Cái chết của bản ngã có phải là một trạng thái thần bí không?
Mặc dù cái chết của bản ngã có những điểm tương đồng với các trạng thái thần bí nổi tiếng khác, nhưng theo nhiều cách, nó hoàn toàn độc nhất đối với trải nghiệm thức thần. Thuật ngữ “cái tôi”, có nghĩa rộng là ý thức về bản thân của một người, không được phổ biến cho đến đầu thế kỷ 19, khi Sigmund Freud đưa nó trở thành một phần trung tâm trong lý thuyết phân tâm học của ông. Thuật ngữ “cái chết của bản ngã” hay “sự giải thể bản ngã” không được phổ biến cho đến năm 1964, khi Timothy Leary sử dụng nó để mô tả những tác động thần bí của LSD. Mặc dù những người ủng hộ thức thần tự nhiên so sánh trạng thái thức thần với các trạng thái thần bí khác như giác ngộ, định, hay satori, những thuật ngữ đó đều có những định nghĩa chung liên quan đến các truyền thống thần bí cổ xưa. Về mặt lâm sàng, cái chết của bản ngã giống như một trạng thái chạy trốn, mơ màng, lão suy hoặc mất trí nhớ — một giai đoạn có thể tương tự một cách phi thường với trạng thái thần bí nhưng lại thiếu bối cảnh tâm linh.
Trong bối cảnh và ngữ cảnh thích hợp, nó chắc chắn có thể tương tự như một trải nghiệm thần bí. Nếu bạn thấy mình đang ở trong khung cảnh thiên nhiên, khám phá những điều kỳ diệu của thế giới bằng đôi mắt mới mẻ, bạn sẽ trải nghiệm mọi thứ thật mới mẻ và đẹp đẽ, không có ranh giới giữa bạn và phần còn lại của tạo hóa. Nếu bạn đang ở trong một khung cảnh của thầy cúng, bạn có thể trải nghiệm cảm giác vô tận hoặc vô biên, cảm giác như nó có thể tồn tại vĩnh viễn. Những trạng thái này thường được mô tả với cảm giác mở rộng, kết nối hoặc đồng nhất với vạn vật, và cảm giác kinh ngạc trước kích thước và bí ẩn không thể đo lường được của vũ trụ.
Cái chết của bản ngã có tốt cho tôi không?
Trong một nghiên cứu năm 2018 về những người tham gia nghi lễ trải nghiệm nước uống ayahuasca, các nhà nghiên cứu đã sử dụng bảng câu hỏi về cái chết bản ngã để đo lường mức độ trải nghiệm quá trình này, sau đó đo lường những thay đổi ngắn hạn và dài hạn trong tâm trạng và hành vi của họ. Nghiên cứu cho thấy rằng “mức độ trầm cảm và căng thẳng giảm đáng kể… tư duy tập trung được cải thiện…” và “Những thay đổi về cảm xúc, sự hài lòng với cuộc sống và chánh niệm có mối tương quan đáng kể với mức độ giải thể bản ngã trải qua trong buổi lễ ayahuasca.” Những kết quả này cho thấy rằng việc giải thể bản ngã có thể là một phần thiết yếu của liệu pháp thức thần, mặc dù vấn đề này vẫn còn đang tranh luận.
Trong những năm gần đây, trên một số diễn đàn trực tuyến, khái niệm về cái chết của bản ngã đã trở thành một thành tựu được nhắc đến như một cách để “nâng cấp bản thân” trong thực hành tâm linh hoặc tâm lý. Đại đa số cho rằng sau khi trải qua cái chết của bản ngã, người ta trở nên khiêm tốn hơn, chu đáo hơn và khôn ngoan hơn, với ít ràng buộc tình cảm hơn. Tuy nhiên, không có bằng chứng cho điều này. Thực tế là, một số người trong cộng đồng thức thần cảm thấy thuật ngữ “cái chết của bản ngã” có thể là một cách gọi không chính xác vì bản ngã tạm thời chết đi, nhưng khi nó trở lại, nó trở nên mạnh mẽ hơn.
Nghiên cứu gần đây đã chỉ ra những tác động nghịch lý và phản trực giác của việc thực hành tâm linh đối với ý thức về bản thân. Một hậu quả không mong muốn tiềm ẩn của việc tập trung quá nhiều vào việc cải thiện bản thân thông qua rèn luyện tâm linh là tăng cao mức độ tự ái và ưu việt tinh thần. Thay vì cái chết của bản ngã dẫn đến trạng thái mở rộng và từ bi, nó có thể dẫn đến sự tự cao và lạm phát bản ngã. Vì vậy, mặc dù những tác động thần bí của cái chết bản ngã không thể phủ nhận, không có gì đảm bảo rằng đó là con đường ngắn để trở thành một người có tư duy sâu sắc hơn. Do đó, sẽ là một sai lầm nếu coi trải nghiệm cái chết của bản ngã là một thành tựu dẫn đến một cảm nhận toàn diện về bản thân. Cuối cùng, sự ám ảnh về cái chết của bản ngã vẫn là ám ảnh về bản thân.
1cm2 tổng hợp
